Te małe zwierzątka doceniane są raczej tylko przez ogrodników. Dla kogoś kto mało obserwuje przyrodę nie mają większego znaczenia.

A szkoda, bo to najbardziej pożyteczne organizmy żyjące w glebie. W Polsce istnieje ich 32 gatunki, ale najczęściej spotykamy 10 z nich. Podstawowym środowiskiem ich życia jest gleba na głębokości do 1 metra. Na powierzchni rzadko je spotykamy, raczej w nocy i w deszcz, gdyż wydrążone przez nie kanaliki zalewane są wodą, a wibracje i drgania podczas uderzeń kropel o glebę wypłaszają je. Zdaniem niektórych badaczy powstające właśnie w czasie deszczu wibracje są podobne do tych wytwarzanych przez łowców dżdżownic (m. in. krety).

Ciało dżdżownic jest wydłużone o długości od 2 do 35 cm i podzielone na segmenty. Barwa ich może być czerwona, różowa, brunatna, żółtawa lub czarna. Na każdym segmencie ciała dżdżownicy znajduje się 8 szczecinek. Żywią się szczątkami organicznymi pobieranymi z gleby, zaś niestrawione resztki wydalają w postaci grudek, zwanych koprolitami.

Przyczynia się to do spulchnienia i użyźnienia gleby. Dżdżownice oddychają całą powierzchnią ciała. Mają doskonałą zdolność regeneracji i mogą odtworzyć nawet połowę ciała. Dżdżownice zaliczane są do obojnaków, co oznacza, że nie istnieje rozróżnienie na osobniki męskie i żeńskie, za to każdy pojedynczy osobnik posiada jednocześnie męski i żeński układ rozrodczy. Kopulacja polega na wymianie gamet między dwoma osobnikami przez przywarcie ich do siebie nawzajem brzusznymi stronami ciała, podczas gdy ich głowy zwrócone są w przeciwne kierunki. Proces ten nazywany jest siodełkowaniem.

Kilka dni po siodełkowaniu, w siodełku następuje proces wytwarzania stwardniałej, błoniastej mufki, wypełnionej od wewnątrz gęstą cieczą. Mufka ta dociera do żeńskiego otworu płciowego (przesuwana ruchami ciała dżdżownicy w kierunku głowy), z którego dostają się niej dojrzałe jaja. Gdy dotrze do zbiorników nasiennych, pobiera z nich plemniki. Zapłodnienie ma miejsce poza ciałem zwierzęcia w kokonie, który powstaje przez zasklepienie się otworów na bokach mufki, po ześlizgnięciu się jej z ciała zwierzęcia. Kokony są najczęściej kulistego lub wrzecionowatego kształtu. Ich wielkość jest zróżnicowana i wynosi od 1,87 do 6,20 mm. U dżdżownicy ziemnej - 4,69 mm. W chwili składania kokonu jego powierzchnia zostaje pokryta substancjami bakteriobójczymi lub bakteriostatycznymi, zapobiegającymi rozkładowi kokonu w glebie.Z zapłodnionych jaj powstają małe dżdżownice. Przez pewien czas po wyjściu z kokonów młode osobniki nie powiększają swej masy, później jednak następuje okres bardzo intensywnego przyrostu długości i masy ciała.

Dżdżownice poruszając się w glebie, tworzą kanały, które ułatwiają wsiąkanie wody oraz wnikanie gazów do gleby. Dzięki temu korzenie roślin mają zdecydowanie korzystniejsze warunki do prawidłowego wzrostu. Ponadto z racji regularnego przemieszczania się dżdżownice mieszają mineralną oraz organiczną część gleby tworząc pożądaną strukturę gleby.  Dbajmy zatem o dżdżownice i nie próbujmy ich zwalczać, nawet jeśli pojawią się na trawniku.