Często zwracamy uwagę na barwne liszaje na drzewach, murach, starych płotach i skałach, są to porosty. Nasi cenni i cisi informatorzy o czystym i wolnym od zanieczyszczeń powietrzu.

A czym są porosty? Porosty są niezwykłymi organizmami składającymi się z dwóch części: grzyba i glonu. Powiązanie takie pozwala porostom rosnąć na nagich skałach, drzewach, płotach, a nawet na murach domów. Grzyb dostarcza z podłoża, na którym rośnie, wodę wraz z solami mineralnymi oraz chroni glon przed wysychaniem. Glon zaś dzięki zdolności do fotosyntezy, produkuje substancje organiczne będące pokarmem dla obu organizmów.

Porosty mogą pobierać również substancje odżywcze prosto z atmosfery - zawarte w pyłach i gazach, a wraz z nimi związki trujące, akumulując je w sobie. Z tego powodu porosty okazały się bardzo dobrymi organizmami określającymi zanieczyszczenie atmosfery (biowskaźnikami, bioindykatorami - żywymi wskaźnikami zanieczyszczeń środowiska). Metoda bioindykacji, polega na określeniu stopnia skażenia powietrza atmosferycznego dwutlenkiem siarki za pomocą wskaźników biologicznych - jakimi są porosty.

Strefa 0 - zwana "pustynią porostową". brak w niej jakiejkolwiek flory epifitycznej (epifity - to rośliny bytujące na innych roślinach, ale nie będące pasożytami). Skażenie powietrza przekracza tu 170µg SO2/m3.

 

Strefa 1 - na pniach drzew mogą występować jedynie glony np. pierwotek, gdyż wytrzymują skażenie powietrza około 170µg SO2/m3.

Strefy 2-3 - "strefy walki" o przetrwanie w zanieczyszczonym środowisku. Dominują tu najodporniejsze porosty skorupiaste (np. misecznica) oraz proszkowate (np. liszajec).

Strefy 4-5 - mogą tu już rosnąc porosty listkowate (np. pustułka, tarczownica) wraz z glonami i porostami skorupiastymi oraz proszkowatymi.

Strefy 6-7 - obszary na których stężenie SO2 nie przekracza wartości 50µg SO2/m3. Mogą tu już występować porosty krzaczkowate (np. mąkla) i pozostałe o większych plechach. Porostami wskaźnikowymi dla strefy 7 o powietrzu w miarę czystym (poniżej 40µg SO2/m3)mogą być niektóre gatunki brodaczek.

W naszym kraju niewiele jest miejsc o czystym powietrzu, położonych z dala od miast i centrów przemysłowych, a co za tym idzie z bogatą florą porostową, więc spotkanie brodaczki jest również bardzo trudne.